PROJEKTY
CIS POSPOLITY - NFOŚiGW
„Utworzenie archiwum klonów pomników przyrody cisa pospolitego Taxus baccata L.”.
Status projektu: Zakończony
Okres realizacji: 20.11.2009 – 30.11.2012
Nr umowy: 624/2009/Wm50/OP-RE/D z dnia 20 listopada 2009 r.
Wartość projektu: 259 800,00 zł.
Kwota dofinansowania: 190 000,00 zł.
Beneficjent: Leśny Bank Genów Kostrzyca
Opis projektu:
Metody realizacji przedsięwzięcia:
- Zbiór materiału rozmnożeniowego: Wybór pomników przyrody do pozyskania fragmentów pędów;Zbiór poprzez pobieranie fragmentów pędów z pomników przyrody (klonowanie); Szczegółowa inwentaryzacja terenowa pomników przyrody, z których pozyskano materiał rozmnożeniowy; sporządzenie dokumentacji z wykonanej inwentaryzacji.
- Produkcja klonów.
- Przygotowanie powierzchni pod nasadzenia.
- Sadzenie klonów na przygotowanej powierzchni z oznaczeniem posadzonych klonów:
- Pierwszy etap sadzenia — jesień 2011, posadzono 1231 klonów reprezentujących 125 pomników przyrody;
- Drugi etap sadzenia — jesień 2012, posadzono 549 klonów reprezentujących 55 pomników przyrody, w tym 34 kolekcje drzew zachowawczych z rezerwatu „Cisowa Góra".
Cis pospolity Taxus baccata L— gatunek wiecznie zielonego iglastego drzewa lub dużego krzewu z rodziny cisowatych.
Gatunek o rozproszonym, kurczącym się zasięgu. Obejmuje Europę, Algierię, Azję Mniejszą. Rośnie również w północnej Afryce.
W Europie zasięg sięga na zachodzie do Azorów, na północy do południowej Norwegii i Szwecji, na wschód do płn. Iranu. Tworzy skupiska w Karpatach, na Nizinie Węgierskiej, w środkowych i południowych Niemczech, w Puszczy Białowieskiej (Białoruś), na Bukowinie (Ukraina), na Krymie oraz Anglii.
W Polsce osiąga wschodnią granicę zasięgu. Rośnie w zachodniej, północnej i południowej części kraju. Najwięcej stanowisk – Pojezierze Pomorskie, Śląsk, Małopolska, Podkarpacie |i Góry Świętokrzyskie.
Gatunek objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Jest gatunkiem chronionym od 1423 roku na mocy statutu warckiegowydanego przez króla Władysława Jagiełłę, który chciał ograniczyć eksport drewna cisowego będącego surowcem do wyrobu bardzo dobrej jakości łuków. Ograniczenie wprowadzono z obawy o całkowite wyginięcie cisu pospolitego.
Przyjęta w Polsce ochrona cisa pospolitego ma charakter bierny. Często prowadzi to do wypierania cisa ze zbiorowisk roślinnych przez inne gatunki drzew i krzewów, wpływając na jego kondycję zdrowotną, w konsekwencji powodując stopniowe zamieranie.
Konieczne było kompleksowych działań czynnej ochrony, których głównym celem będzie odtworzenie w ekosystemach leśnych cisa pospolitego.
Cele projektu:
- Zachowanie ex situ 178 pomników przyrody cisa pospolitego Taxus baccata L. Utworzenie żywego banku genów, stanowiącego rezerwuar genetyczny na wypadek ich zamierania w środowisku naturalnym;
- Popularyzacja zachowań służących czynnej ochronie obiektów przyrodniczych;
- Szeroko pojmowaną edukację przyrodniczą na wszystkich jej poziomach;
- Tworzenie nowych wartości w środowisku przyrodniczym poprzez różne formy gospodarowania zasobami tego środowiska.